Begin november 2023 namen diverse bestuursleden van de Duinboeren Brabants gedeputeerde Marc Oudenhoven en een aantal provinciale medewerkers mee het Duingoed-gebied in. Dit in het kader van het inwerkprogramma van de nieuwbakken gedeputeerde in zijn vakgebied Agrarische Ontwikkeling en Bestuurlijke samenwerking.
De ochtend begon met een presentatie over hoe de Stichting Duinboeren en Maatschappij in 1995 is gestart als gesprekspartner toen de Loonse en Drunense Duinen de status van Nationaal Park kregen. In de jaren daarna hebben de Duinboeren veel projecten uitgevoerd rondom verbrede landbouw, recreatie, streekproducten, vasthouden van water, CO2 vastleggen in de bodem, duurzaamheid en het vergroten van de bewustwording over natuur en landschap. Het gebiedsplan met onze visie voor 2023 – 2028 werd uiteraard ook aan gedeputeerde Marc Oudenhoven overhandigd.
Atelierboerderij
Na deze introductie zijn we het gebied ingegaan, met als eerste stop Atelierboerderij ’t Klein Laar van Monique en Pieter van Gemert in Helvoirt. In de authentieke monumentale langgevelboerderij uit 1864 is het atelier van Monique van Gemert gevestigd. Na het moeilijke besluit om te stoppen met varkens is deze locatie ontwikkeld tot een creatieve broedplaats waar kunst, agrarisch en natuur bij elkaar komen.
De varkensstal wordt in fases verbouwd tot kleine werkplaatsen, waarin startende ontwerpers een werkplek vinden en elkaar kunnen helpen bij het ontwikkelen en uitbouwen van hun bedrijven. Dit is mogelijk gemaakt door de locatie te (her)bestemmen als ‘kleinschalige bedrijvigheid’.
Op het erf en het naastgelegen agrarische perceel zijn in het kader van agroforestry fruit- en notenbomen geplant en de vele struiken en planten fleuren het erf en de tuin op. De producten van deze bomen, struiken en planten worden gebruikt om natuurlijke inkten en verfpigmenten van te maken. Deze vormen de basis voor Monique haar schilderijen en workshops.
Na dit inspirerende bezoek volgde een mooie rit langs diverse Duinboeren met een boerderijwinkel, campings, melk- en vleesveebedrijven en een bezoekje aan de Zandleij als waterloop waar nog een flinke opgave is gelegen vanuit waterkwaliteit.
Jonge Duinboeren
De volgende stop was bij melkveehouder Gijs van Gorkom in Udenhout, die samen met Irma Sprangers sprak over de uitdagingen van de Jonge Duinboeren. Dit is een werkgroep bestaande uit zo’n 25 tot 30 jonge Duinboeren en zij overleggen een paar keer per jaar. Dan bespreken ze maatschappelijke ontwikkelingen, hoe ze daarmee omgaan, maar ook delen ze ervaringen over bedrijfsovername, bedrijfsvoering en andere vraagstukken waar ze als jonge ondernemers mee te maken hebben.
Beide jonge ondernemers zetten graag als volgende generatie het bedrijf van hun ouders voort, ondanks alle uitdagingen die er vanuit de maatschappij en wet- en regelgeving op hen af komen. In deze uitdagingen zien zij juist kansen om de verbinding met de burger te leggen, stappen te zetten in een natuurinclusieve bedrijfsvoering en verbreding op te zoeken en hun bedrijven daardoor te versterken. Zo hebben beide jonge ondernemers een automaat bij hun bedrijf staan om lokale producten, waaronder Brabants Duingoed kaas, te verkopen.
Hoge grondprijzen
Uiteraard zijn er ook knelpunten. Door de hoge grondprijzen is het extensiveren van bedrijven erg moeilijk. Lenen bij de bank om grond aan te kopen is nagenoeg onmogelijk. Een mogelijkheid is om, net zoals bij Irma Sprangers, veel meer samen te werken met de terreinbeherende organisaties, zodat de boeren de natuurlijke graslanden met hun koeien kunnen begrazen of het maaisel als strooisel in hun stallen kunnen benutten.
De weg naar de volgende locatie bracht de gedeputeerde langs een aspergeboerderij, maïsdoolhof, langs pluktuin Sprankenhof waar hij een exemplaar van het magazine ‘Pluk’ kreeg om via dit blad de locatie te kunnen zien en kwam langs een ijsboerderij en een melktap.
Brabantse Biodiversiteitsmonitor
Op het melkveebedrijf van Frank Pulskens in Helvoirt ging het gesprek verder, met name over de Brabantse Biodiversiteitsmonitor. Een instrument om melkveebedrijven te stimuleren een bijdrage aan natuur, water en landschap te leveren waarvoor ze financieel worden beloond. De bijdrage is een mooi extraatje, maar nog niet de moeite om je bedrijfsvoering er drastisch voor om te gooien. Toch doen veel Duinboeren hieraan mee, omdat veel van hen dit toch al doen door de ligging van hun bedrijf in dit kleinschalige landbouwgebied.
Ook werd kort gesproken over de Kavelruil in het Helvoirts Broek Zuid en de samenwerking met Brabants Landschap en de Provincie Noord-Brabant. Conclusie is dat de boeren best willen meebewegen, maar dat grond en geld veelal de middelen zijn waarmee beweging op gang te brengen is. Jammer dat ook hier, net als in heel Brabant, de gronddruk zo hoog is.
Streekproducten uit gebied
De ochtend werd afgesloten met een heerlijke lunch, voorzien van diverse Brabants Duingoedproducten, zoals (geiten)kaas, vlees, sap en eieren. Het was een nuttige en inspirerende ochtend waarin we de diversiteit van de vele Duinboeren goed hebben kunnen laten zien en de belangen van de agrarische sector mochten overbrengen.
